Inaugurele rede prof. dr. Vivian Weerdesteyn

Vivian Weerdesteyn is als onderzoeker werkzaam bij zowel het RadboudUMC als de Sint Maartenskliniek in Nijmegen. Zij richt zich op het onderzoeken van mechanismen die leiden tot mobiliteitsproblemen, waarbij het onderzoek bij het RadboudUMC een meer fundamentele oriëntatie heeft en bij de Sint Maartenskliniek juist een meer toegepaste oriëntatie. Haar takenpakket als hoogleraar bestaat uit een enorme hoeveelheid aan taken die zowel op inhoudelijk als bestuurlijk niveau aangrijpen. Ze is uiteraard betrokken bij de lopende onderzoeksprojecten via het begeleiden van promovendi, maar ze moet naar eigen zeggen ook constant bezig zijn met het opzetten en uitschrijven van nieuwe onderzoeksvoorstellen. Ook is ze docent van het vak Movement science in Rehabilitation van de Master Biomedical Sciences aan de Radboud Universiteit. Een voorbeeld van een bestuurlijke taak is het presidentschap voor het ISPGR (International Society of Posture and Gait Research). Daarnaast is ze onderdeel van verschillende commissies, zoals van benoemingsadviescommissies voor nieuwe hoogleraren, en is ze voorzitter van de Personal Grant commissie van het RadboudUMC waarmee ze kandidaten advies geven die een aanvraag willen schrijven voor een persoonsgebonden subsidie zoals de Veni, Vidi, Vici of Europese subsidies. Ook heeft ze als hoofd van de bewegingslabaratoria van het RadboudUMC een belangrijke rol binnen de afdeling Revalidatie.

Onderzoeker in hart en nieren

De weg van student Fysiotherapie tot hoogleraar in bewegingssturing en revalidatie

De keus om Fysiotherapie te gaan studeren kwam voor Vivian uit haar interesse voor sport. Zoals ze zelf zegt was ze altijd met sport bezig, waaronder hoog niveau judo, en wilde ze de connectie met sport graag behouden. De overgang van sport naar revalidatie kwam geleidelijk tijdens haar studie Fysiotherapie en begon bij de eerste stage die ze hiervoor deed bij de afdeling kinderrevalidatie van de Sint Maartenskliniek. Hier raakte ze gefascineerd door het bewegen met een neurologische beperking. Terugkijkend vindt ze het nog steeds logisch dat ze begonnen is met Fysiotherapie: “Het zit toch wel in je dat je mensen op de één of andere manier wil helpen”. Wel kwam Vivian er al snel achter dat haar nieuwsgierigheid verder ging dan de inhoud van de studie. De vraag “waarom?” bleef vaak onbeantwoord. Dit was voor haar dan ook de reden om aansluitend aan haar bachelor Fysiotherapie een master Bewegingswetenschappen aan de Radboud Universiteit in Nijmegen te volgen. Na haar master was het haar begeleider van de masterstage die haar een PhD-plek aanbood op de Sint Maartenskliniek. Deze positie heeft ze naast haar werk als uitvoerend fysiotherapeut aangenomen. Tijdens haar PhD nam ze wat afstand van onderzoek naar de bewegingsbeperkingen veroorzaakt door een neurologische aandoening en richtte ze zich op het ontwikkelen en evalueren van een valpreventieprogramma voor ouderen. Het resultaat was het programma “Vallen verleden tijd” wat nu, zowel nationaal als internationaal, geïmplementeerd is als valpreventie interventie voor ouderen. Tegenwoordig kan dit programma in Nederland zelfs door zorgverzekeraars worden vergoed. Klik hier voor de digitale versie van haar proefschrift.

Pas na haar PhD heeft Vivian haar werk als uitvoerend fysiotherapeut aan de kant gezet voor een volledige carrière in het onderzoek. Toch was het voor haar nooit een doel op zich om hoogleraar te worden. Ze vertelt dat dat zo’n vijf jaar geleden pas in beeld kwam als logische vervolgstap in haar carrière.

Hoogtepunten

Op de vraag wat tot nu toe Vivians hoogtepunten zijn in haar carrière noemt ze met trots drie momenten. Ze start met het feit dat het Vallen Verleden Tijd programma dat ze heeft ontwikkeld in haar PhD zo breed geïmplementeerd is. Ze vertelt dat ze jaren na het afronden van haar promotie via de autoradio hoorde dat het was gelukt om valpreventie vergoed te krijgen door zorgverzekeraars. Het is dan ook terecht dat ze trots is dat er al vanaf 2003 cursussen lopen om fysiotherapeuten op te leiden voor deze interventie. Er is begin 2020 zelfs een internationale cursus geweest!
Het tweede hoogtepunt van haar carrière dat ze benoemt bestaat uit meerdere momenten; namelijk elke keer dat ze als (co-)promotor een van haar promovendi mag bevorderen tot doctor: “Het gereedkomen van zo’n studie met een boekje (proefschrift) en iemand die voor de commissie mag verschijnen en de vragen beantwoordt zijn iedere keer de kersen op de taart”.
Als we praten over het laten slagen van een onderzoeksproject vertelt ze dat een project niet alleen geslaagd is als je er nieuwe inzichten uit kan halen. Volgens haar moet je als hoogleraar niet uit het oog verliezen dat je ook opleider bent. Een project heeft dus ook een prachtig resultaat als de promovendus de groei heeft doorgemaakt van net afgestudeerd masterstudent tot zelfstandig onderzoeker.
Het laatste hoogtepunt waar ze over vertelt is het ontvangen van de persoonsgebonden Veni- en Vidi-subsidies. Het krijgen van deze twee competitieve beurzen zijn de succesfactoren geweest voor haar academische carrière. Er zijn heel veel projectsubsidies waarmee je je onderzoeksgroep kunt opbouwen, maar volgens Vivian maken de Veni- en de Vidi-subsidies het mogelijk om echt substantieel een stap te zetten.

Vooruitblik

Het uitvoeren van onderzoek naar balans en loopcontrole is volgens Vivian van maatschappelijk belang om te zorgen dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig mobiel blijven en ze tijdens hun loopactiviteiten geen letsel oplopen. Hierbij zorgt fundamenteel onderzoek voor de juiste inzichten om alternatieve interventies op te zetten om uiteindelijk de doelgroep beter te kunnen bereiken. Het verbaast ons dan ook niet dat ze nog lang niet klaar is met onderzoek doen, want “zolang er nog mensen te helpen zijn en je nog perspectief ziet om het nog beter te kunnen maken blijft er altijd wat te doen”.
Het grote doel dat Vivian voor zich ziet voor de komende jaren is het verder ontwikkelen van thuistraining om zo nog meer mensen te helpen, het centrale thema van Vivians werk. Er zijn tegenwoordig goede interventies om mensen te trainen binnen revalidatiecentra en revalidatieklinieken, maar helaas zijn die niet toegankelijk voor iedereen. “De stap die we nu moeten zetten is om alle mooie dingen die we hebben ontwikkeld toegankelijk te maken voor veel meer mensen.” Het zou mooi zijn als de thuistraining van het recent gestarte HEROES (Home-based ExeRgaming fOr Enhancing resistance to falls after Stroke) project over 5 jaar toegankelijk is. In dit project – samen met de Universiteit Twente en zes revalidatiecentra – staat het oefenen met balansverstoringen centraal. Met behulp van een exergame, waarbij een avatar verschillende uitdagingen tegenkomt omdat deze op een vlot op het water staat, kunnen de deelnemers stapreacties oefenen. De opdracht voor de deelnemers is om in te beelden dat zij de avatar zijn en mee te stappen met alles wat de avatar doet. Maar voor het zover is dat HEROES gebruikt kan worden moet onderzocht worden hoezeer het inbeelden van een balans-herstelreactie overeenkomt met het uitvoeren van zo’n reactie. De eerste onderzoeken zijn gestart waarin wordt onderzocht of het observeren en nadoen van een balans-herstelreactie zorgt voor een betere prestatie bij blootstelling aan een balansverstoring. Na deze fundamentele onderzoeken zal de toepassing van de interventie getoetst moeten worden. Kortom, er is nog een lange maar zeer interessante weg te gaan. Meer lezen over het HEROES project: klik hier